Συζήτηση στο Πανεπιστήμιο YALE για το "Μακεδονικό"

Την πεποίθηση ότι ο νέος Πρόεδρος των Η.Π.Α. Barack Obama, βάση των δημοσίων δηλώσεων που έχει κάνει κατά καιρούς, φαίνεται να έχει μια περισσότερο φιλελληνική στάση σε σχέση με τον πρώην Πρόεδρο George Bush εξέφρασε ο ειδικός μεσολαβητής του Ο.Η.Ε. για το ζήτημα της ονομασίας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας κ. Mathew Nimetz, κατά τη διάρκεια εισηγήσεώς του στη συζήτηση που έλαβε χώρα στο Πανεπιστήμιο Yale με θέμα «What's in a Name: the Macedonian Name Dispute in the Balkans». Προσέθεσε, ωστόσο, ότι με δεδομένα τα παγκόσμια προβλήματα που αντιμετωπίζει σίγουρα το θέμα της ονομασίας της π.Γ.Δ.Μ. δεν αποτελεί μια από τις προτεραιότητές του.

Στη συζήτηση συμμετείχαν ο Γλωσσολόγος του τμήματος Σλαβικών Σπουδών στο Yale Δρ. Robert Greenberg, ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στο George Washington University, Δρ. Χάρης Μυλωνάς, ενώ συντονιστής ήταν ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Yale, Δρ. Keith Daren, διοργανώθηκε δε από τους Ευρωπαίους Φοιτητές του Yale (Yale European Undergraduates).

Ο κ. Nimetz κατά τη διάρκεια της εισηγήσεώς του έδωσε μια περίληψη του έργου του ως ειδικού μεσολαβητή του Ο.Η.Ε. και αναφέρθηκε στις δυσκολίες που προέκυψαν κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Δήλωσε πως αντιλαμβάνεται και τις δυο πλευρές και ανέφερε πως αντιλαμβάνεται ότι ενέχει κίνδυνος εμπλοκής, και σέβεται το αίσθημα απειλής της εδαφικής ακεραιότητας που ανησυχεί την Ελλάδα, αλλά από την άλλη πλευρά... εκτιμά ότι το θέμα της ονομασίας της π.Γ.Δ.Μ. είναι μείζονος σημασίας για την κυβέρνηση στα Σκόπια και τον πληθυσμό στη γειτονική χώρα. Συνέστησε δε πως σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζεται να υπάρχει εκ μέρους των συμβαλλομένων χωρών πολιτική ωριμότητα για να ξεπεραστούν τα εμπόδια. Εάν οι κυβερνήσεις δεν διαθέτουν την προαπαιτούμενη ωριμότητα θα πρέπει να προχωρήσουν σε αλλαγές στις ηγεσίες τους, δήλωσε χαρακτηριστικά εννοώντας μάλλον την κυβέρνηση Γκρουέφσκι.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης μέλη της ηγεσίας της Παμμακεδονικής Ένωσης Η.Π.Α. σε παρέμβασή τους επεσήμαναν ότι «Δυο γενιές στην π.Γ.Δ.Μ. έχουν διδαχτεί να μισούν τον Ελληνισμό και διδάσκονται πως τα σύνορα της χώρας τους φτάνουν μέχρι τον Όλυμπο. Επιπλέον, μόνον 62% του πληθυσμού της π.Γ.Δ.Μ. επιμένουν στο ‘Μακεδονισμό’ της χώρας, ενώ οι Αλβανοί και οι υπόλοιπες μειονότητες της χώρας παραμένουν μάλλον αδιάφορες στο θέμα αυτό» και έθεσαν το ακόλουθο ερώτημα: «καταβάλλεται όντως μια μεγάλη προσπάθεια, τουλάχιστον εκ μέρους της Ελληνικής πλευράς, να βρεθεί σύνθετη ονομασία που να περιέχει τον όρο ‘Μακεδονία’. Η γείτων χώρα ήδη φέρει στη σύνθετη προσωρινή ονομασία της, τον όρο ‘Μακεδονία’. Αν θα βρεθεί μια άλλη σύνθετη ονομασία η οποία θα περιέχει τον όρο ‘Μακεδονία’ η π.Γ.Δ.Μ. θα σταματήσει την προπαγάνδα εναντίον της Ελλάδας;»

Ο κ. Nimetz αρκέσθηκε στην τυπική ευχή η π.Γ.Δ.Μ. να σταματήσει την προπαγάνδα εναντίον της Ελλάδας, απάντηση που δεν ικανοποίησε τους Ελληνικής καταγωγής ακροατές οι οποίοι επεσήμαναν πως το ζήτημα αυτό συνδέεται ευρύτερα με τη διατήρηση ειρήνης στα Βαλκάνια.

Ο Δρ. Robert Greenberg στην εισήγησή του αναφέρθηκε στην Σλαβική ταυτότητα των ‘Μακεδόνων’ και τόνισε πως ο Μακεδονισμός τους άρχισε σχεδόν εκατό χρόνια πριν. Ο καθηγητής δεν συνέδεσε τις ρίζες των Σλάβων με τους αρχαίους Μακεδόνες, αλλά ανέφερε ότι κυρίως ως αποτέλεσμα των πολιτικών του Τίτο κατασκευάστηκε ‘Μακεδονική’ γλώσσα, ‘Μακεδονική’ συνείδηση και ‘Μακεδονική’ Ορθόδοξη Εκκλησία «στοιχεία τα οποία», είπε χαρακτηριστικά, «είναι απαραίτητα για την οικοδόμηση κράτους. Στην περίπτωση της ‘Μακεδονίας’ τα υλικά αυτά υπάρχουν, εφ’ όσον η επανάσταση του Ίλιντεν στις 20 Ιουλίου 1903, ήταν μια ‘Μακεδονική’ εξέγερση εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας».

Επισημαίνεται ότι η ‘Μακεδονική’ γλώσσα στην οποία αναφέρθηκε ο Δρ. Greenberg δεν είχε αλφάβητο μέχρι το 1945. Ο κομμουνιστής δικτάτορας Josip Broz Tito ανέθεσε στο γλωσσολόγο Blagoj Konev ο οποίος άλλαξε το όνομά του σε Blaže Koneski, να ετοιμάσει ένα αλφάβητο. Ο Κόνεφ ή Κονέσκι πήρε το Σερβικό Κυριλλικό αλφάβητο, το τροποποίησε και το αποκάλεσε ‘Μακεδονικό αλφάβητο’, η δε βάση της ‘Μακεδονικής’ γλώσσας είναι η Βουλγαρική. Επιπλέον, ως θέμα πολιτικής ατζέντας και πολιτικής διαδοχικών κυβερνήσεων των Σκοπίων έχει επιβληθεί, μέσω της εκπαίδευσης, λεξιλόγιο από άλλες σλαβικές γλώσσες, ιδιαίτερα από τη σερβική, με στόχο τη δημιουργία μια εντελώς διαφορετική γλώσσα από αυτή που ο λαός της νυν π.Γ.Δ.Μ. μιλούσε μέχρι το 1945.

Εκ μέρους της ελληνικής πλευράς, ο Δρ. Χάρης Μυλωνάς παρουσίασε τις θέσεις του με ακαδημαϊκή αντικειμενικότητα και ακλόνητα επιχειρήματα. Ο Δρ. Μυλωνάς, δίνοντας μια περίληψη της ιστορίας του θέματος, αναφέρθηκε στη Νεοτέρα Ελληνική ιστορία και τόνισε «πως αν και η Ελληνική επανάσταση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας άρχισε το 1821, όλες οι περιοχές της Ελλάδας δεν απελευθερώθηκαν την ίδια περίοδο [...] Ο όρος Μακεδονία δεν χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή από τους Οθωμανούς, και η περιοχή ήταν διοικητικά διαιρεμένη σε βιλαέτια με διαφορετικά ονόματα. Συγκεκριμένα η γεωγραφική Μακεδονία περικλειόταν στα Βιλαέτια του Μοναστηρίου και της Θεσσαλονίκης, η δε πόλη των Σκοπίων ανήκε στο Βιλαέτι του Κοσόβου, μικρό μόνο μέρος του οποίου ήταν κομμάτι της γεωγραφικής Μακεδονίας».

Ο Δρ. Μυλωνάς, επίσης ανάφερε πως «η εξέγερση του Ίλιντεν το 1903 ήταν μια εξέγερση εμπνευσμένη από τη Βουλγαρική πολιτική στα Βαλκάνια». «Η γεωγραφική Μακεδονία», συνέχισε ο Δρ. Μυλωνάς, «διαιρέθηκε το 1912 και το 1913 με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου. Οι τρεις πρωταγωνιστές στη διαίρεση της γεωγραφικής Μακεδονίας, ήταν η Ελλάδα, η Σερβία και η Βουλγαρία. Η Ελλάδα ενσωμάτωσε το μεγαλύτερο κομμάτι αυτής της περιοχής». Ο Δρ. Μυλωνάς έκανε επίσης σύντομη αναφορά στις διαδοχικές ονομασίες της περιοχής στην οποία βρίσκεται σήμερα η π.Γ.Δ.Μ., θυμίζοντας ότι αρχικά ονομάζονταν Νότια Σερβία, μετά το 1929 Vardarska Banovina, ενώ από την εποχή του 1944 ο Τίτο την ονόμασε Λαϊκή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Ανέφερε ότι ο Τίτο ήθελε από τη μία μεριά να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας μελλοντικής διεκδίκησης εδαφών και διέξοδο στο Αιγαίο και από την άλλη μεριά να περιορίσει τη Βουλγαρική επιρροή στο εσωτερικό της χώρας του και να υπονομεύσει τη Σερβική δύναμη μέσα στο νέο Σοσιαλιστικό κράτος. Αναφέρθηκε επίσης στις αρχές της δεκαετίας του 1990-1991, όταν η π.Γ.Δ.Μ. κήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Γιουγκοσλαβία και έκανε ανασκόπηση του θέματος της Ενδιαμέσου Συμφωνίας μεταξύ π.Γ.Δ.Μ. και Ελλάδας υπό την αιγίδα του Ο.Η.Ε. καταλήγοντας στη σημερινή εποχή και εκφράζοντας την ελπίδα ότι ο Πρωθυπουργός της γείτονος χώρας θα σταματήσει την αλυτρωτική πολιτική έναντι της Ελλάδας και θα δεχτεί να συμβιβαστεί.

Κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων-απαντήσεων ο Δρ. Μυλωνάς απάντησε κυρίως στους εκπροσώπους της Ενωμένης «Μακεδονικής» Διασποράς (Ε.Μ.Δ.), με σαφήνεια, παρουσιάζοντας αδιαμφισβήτητες ιστορικές αποδείξεις

Ο Αντιπρόεδρος της Ε.Μ.Δ., Aleksandar Mitreski, δήλωσε πως η ‘Μακεδονία’ έχει προσφύγει στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης εναντίον της Ελλάδας, διότι η Ελλάδα παραβίασε την Ενδιάμεσο Συμφωνία και έθεσε βέτο στην ενταξιακή πορεία της π.Γ.Δ.Μ. στο ΝΑΤΟ, στη σύνοδο κορυφής στο Βουκουρέστι, την άνοιξη του 2008. Ο Δρ. Μυλωνάς απαντώντας αναφέρθηκε στο γεγονός πως η Ελλάδα δεν έθεσε τυπικά βέτο, αλλά κατάφερε με επιχειρήματα να πείσει τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ ότι η γείτονα χώρα δεν πληροί τις προϋποθέσεις για ένταξη. Επιπλέον οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ δεν χρησιμοποίησαν τον όρο «βέτο» και δεν απέκλεισαν την ένταξη της πΓΔΜ στο μέλλον. «Επιπροσθέτως» τόνισε ο Δρ. Μυλωνάς «στην Ενδιάμεση Συμφωνία δεν υπάρχει μόνο το Άρθρο 11, αλλά και το άρθρο 4 και 7 τα οποία έχει παραβιάσει η π.Γ.Δ.Μ. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η επιστολή που έστειλε ο Πρωθυπουργός της π.Γ.Δ.Μ. προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό για αναγνώριση «Μακεδονικής» μειονότητας στο χώρο της Μακεδονίας το οποίο αποτελεί παραβίαση του άρθρου 6 παράγραφος 2 της Ενδιαμέσου Συμφωνίας, σύμφωνα με το οποίο η μια χώρα δεν μπορεί να αναμειχθεί στα εσωτερικά της άλλης χώρας. Επιπλέον, η οικειοποίηση Ελληνικών ιστορικών συμβόλων εκ μέρους της π.Γ.Δ.Μ., όπως προκλητικές μετονομασίες οδών στη γείτονα χώρα, η μετονομασία του Αερολιμένος των Σκοπίων σε Μέγα Αλέξανδρο, αλυτρωτικές αναφορές στα σχολικά εγχειρίδια κ.τ.λ. είναι παραβίαση του άρθρου 7 παράγραφος 1 της Ενδιαμέσου Συμφωνίας».

Μια τελευταία παρατήρηση εκ μέρους της Παμμακεδονικής Ένωσης είναι το γεγονός πως υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις όμοιες με αυτήν που η Ελλάδα σήμερα αντιμετωπίζει με την πΓΔΜ. Χαρακτηριστική είναι η Συμφωνία του Saint-Germain-en-Laye, η οποία υπεγράφη στις 10 Σεπτεμβρίου 1919. Μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν διαλύθηκε η Αυστρο-Ουγγρική αυτοκρατορία, υπεβλήθη αίτηση στην τότε Κοινωνία των Εθνών (μετέπειτα Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών) για την ένταξή της με το όνομα «Γερμανική Δημοκρατία της Αυστρίας». Η αίτηση όμως απερρίφθη διότι ο επιθετικός προσδιορισμός «Γερμανική» αντιβαίνει στο υπάρχον κράτος της Γερμανίας. Τελικά, η ένταξη της χώρας έγινε με το όνομα Αυστρία. Η συμφωνία αυτή επεβλήθη στην νυν Αυστρία για να μην υπάρχουν μελλοντικές διεκδικήσεις και προβλήματα στην περιοχή.

Η Παμμακεδονική Ένωση Η.Π.Α. εκφράζει τις θερμές ευχαριστίες της στους φοιτητές της οργάνωσης των Ευρωπαίων Φοιτητών του Yale για την πρωτοβουλία τους και συγχαίρει τον Δρ. Μυλωνά για την επιστημονική του κατάρτιση.


Κειμενο : Kοπατσάρης Χ.